Świadczenia wychowawcze 500+

ŚWIADCZENIE WYCHOWAWCZE (500+)

„Rodzina 500+” jest programem wsparcia rodzin mających na utrzymaniu dzieci w wieku do 18 roku życia.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Do dnia 30 czerwca 2019 r. świadczenie wychowawcze przysługiwało w wysokości 500,00 zł miesięcznie, do dnia ukończenia przez dziecko 18 roku życia, na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie, niezależnie od osiągniętego przez rodzinę dochodu. Rodziny mogły ubiegać się również o przyznanie świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, jeżeli dochód w rodzinie w przeliczeniu na osobę nie przekraczał kwoty 800,00. Jeśli członkiem rodziny było dziecko niepełnosprawne, świadczenie wychowawcze przysługiwało na pierwsze dziecko, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekraczał kwoty 1200,00 zł.

Co się zmieniło w Programie „Rodzina 500+” od 1 lipca 2019 r.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w programie „Rodzina 500+” ogłoszonymi w ustawie z dnia 26 kwietnia 2019 roku o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw, od 1 lipca 2019 roku świadczenie wychowawcze przysługuje również na pierwsze dziecko bez względu na dochody rodziny.

Brak wymogu ustalenia alimentów – od 1 lipca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego nie jest już uzależnione od ustalenia alimentów na dziecko od drugiego rodzica w przypadku wniosków składanych przez rodziców samotnie wychowujących dziecko.

Wprowadzono szczególny, 3-miesieczny termin, liczony od dnia urodzenia dziecka, na złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze na nowo narodzone dziecko – złożenie wniosku w tym czasie gwarantuje przyznanie świadczenia z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. Do 30 czerwca 2019r. świadczenie przyznawane było od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej niż od dnia urodzenia dziecka. Zgodnie z przyjętymi zmianami od 1 lipca 2019r. rodzice mają więcej czasu na złożenie wniosku.

Wprowadzono rozwiązanie pozwalające na przyznanie, z zachowaniem ciągłości, świadczenia wychowawczego drugiemu z rodziców dziecka w przypadku śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane na dany okres lub który zmarł przed rozpatrzeniem złożonego wniosku.

Uproszczone procedury

Z uwagi na rezygnację z kryterium dochodowego przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego, nastąpiło zdecydowane skrócenie wniosku.

Wprowadzony został w pełni zautomatyzowany sposób ustalania uprawnienia. Ustawa przewiduje rezygnację z wydawania decyzji administracyjnej. Wnioskodawca otrzymuje automatycznie generowaną i przesyłaną na adres poczty elektronicznej informację o przyznaniu świadczenia lub w przypadku braku poczty elektronicznej informację można odebrać osobiście. Nieodebranie informacji o przyznaniu świadczenia wychowawczego nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia.

Ponadto został przesunięty okres świadczeniowy – w sprawach z wniosków złożonych od dnia 1 lipca 2019 roku, prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest na okres do dnia 31 maja 2021 roku.

Terminy składania wniosków i wypłaty świadczeń

Od 2021 roku wnioski o świadczenia wychowawcze na nowy okres świadczeniowy będą przyjmowane:

• od 1 lutego online:

          - przez stronę Ministerstwa Rodziny empatia.mrips.gov.pl,

          - przez bankowość elektroniczną

          - przez portal PUE ZUS,

• od 1 kwietnia drogą tradycyjną (papierową), czyli osobiście w GOPS lub za pośrednictwem poczty.

Okres świadczeniowy będzie trwał od 1 czerwca 2021 roku do 31 maja 2022 roku.

Poszczególne, maksymalne  terminy wypłat w zależności od miesiąca złożenia wniosku:

• złożenie wniosku w okresie luty – kwiecień 2021r. oznacza, że świadczenie, za miesiąc czerwiec zostanie wypłacone najpóźniej do dnia 30 czerwca 2021r.
• złożenie wniosku w maju 2021r. oznacza, że świadczenie, z wyrównaniem od czerwca, zostanie wypłacone najpóźniej do dnia 31 lipca 2021r.
• złożenie wniosku w czerwcu 2021r. oznacza, że świadczenie, z wyrównaniem od czerwca, zostanie wypłacone najpóźniej do dnia 31 sierpnia 2021r.
• złożenie wniosku w lipcu 2021r. oznacza, że świadczenie, z wyrównaniem jedynie od lipca, zostanie wypłacone najpóźniej do dnia 30 września 2021 r.
• złożenie wniosku wsierpniu 2021r. oznacza, że świadczenie, z wyrównaniem jedynie od miesiąca złożenia wniosku, zostanie wypłacone najpóźniej do dnia 31 października 2021r.

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

– „Rodzina 500+” w Unii Europejskiej

Program Rodzina 500+ jest zgodny z dotychczasową, unijną praktyką koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Pozwala ona ograniczyć przypadki nienależnego pobierania świadczeń przez osoby mieszkające za granicą.

Jeśli osoba składająca wniosek lub członek wskazanej we wniosku rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej – w państwie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a wyjazd/pobyt ten nie ma charakteru turystycznego, leczniczego lub nie jest związany z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, to gmina przekaże wniosek wraz z dokumentami właściwemu wojewodzie w celu jego rozpatrzenia i ustalenia, czy nie mają zastosowania unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Ma to na celu zapobieganie niedopuszczalnym sytuacjom pobierania przez tą samą osobę podobnych świadczeń w dwóch państwach UE/EOG jednocześnie.

Ogólne zasady

Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przewiduje, że świadczenie wychowawcze nie będzie przysługiwać, jeżeli rodzinie przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze, za wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy o koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy przewidują inaczej. Rodzice składający wniosek o przyznanie świadczenia są zobowiązani do informowania o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do tego świadczenia, w tym również o zmianie miejsca zamieszkania.

Działania te wynikają z zakazu kumulacji świadczeń o charakterze rodzinnym przewidzianych w przepisach unijnych. Zgodnie z ww. zasadą, wnioskodawca nie będzie mógł jednocześnie pobierać pełnej kwoty świadczeń w dwóch państwach członkowskich, jednak otrzyma najwyższą możliwą kwotę świadczeń przewidzianą w ustawodawstwie jednego z tych państw.

W przypadku, gdy osoba ubiega się o świadczenia o charakterze rodzinnym w państwie członkowskim UE, EOG lub Szwajcarii, instytucja właściwa w tym państwie zwraca się z zapytaniem dotyczącym m.in. pobierania polskich świadczeń do instytucji w Polsce. Taka sama procedura jest podejmowana przez polskie instytucje właściwe w sytuacji, gdy w Polsce został złożony wniosek, a członek rodziny przebywa lub pracuje w innym państwie UE. Informacje dotyczące pobierania świadczeń o charakterze rodzinnym w innym państwie wymieniane są pomiędzy instytucjami za pomocą standardowych dokumentów unijnych.

Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa rodziców. W dalszej kolejności brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci.

Przykłady:

1. Jeżeli cała rodzina (rodzice wraz z dziećmi) przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium państwa członkowskiego UE, EOG lub Szwajcarii, wypłata wszystkich świadczeń rodzinnych (do takich zalicza się również świadczenie wychowawcze 500+) powinna odbywać się wyłącznie na podstawie ustawodawstwa danego kraju.
2. W przypadku, gdy obydwoje rodzice wykonują działalność zawodową poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium państwa członkowskiego UE, EOG lub Szwajcarii, a dzieci przebywają w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych, w tym świadczenia wychowawczego, ma ustawodawstwo kraju, w którym pracują rodzice. Polska, jako państwo właściwe w drugiej w kolejności – ze względu na zamieszkanie dzieci, może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny, w przypadku kiedy kwota świadczeń rodzinnych przyznanych za granicą będzie niższa od kwoty świadczeń należnych w Polsce, w taki sposób, aby rodzina otrzymała jedną najwyższą kwotę świadczeń przewidzianą przez poszczególne ustawodawstwa.
3. Jeżeli jeden rodzic pracuje za granicą, a drugi nie pracuje zawodowo i mieszka wraz z dziećmi w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma ustawodawstwo zagraniczne. Polska, jako państwo drugie w kolejności, może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny.
4. W przypadku zatrudnienia rodziców w dwóch różnych państwach (np. ojciec pracuje za granicą, a matka w Polsce), brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. Jeśli dzieci przebywają w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym świadczenia wychowawczego ma ustawodawstwo polskie.

Więcej informacji na temat programu „Rodzina 500+” na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:

https://www.gov.pl/web/rodzina/rodzina-500-plus